คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
หลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทาง สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติทั่วไป(การรักษาโรคเบื้องต้น)

ชื่อหลักสูตร
หลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทาง สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติทั่วไป   (การรักษาโรคเบื้องต้น)
Program  of  Nursing  Specialty  in  Nurse  Practitioner    (Primary  Medical  Care)
หลักสูตรใหม่ ปี พ.ศ. 2550

ชื่อประกาศนียบัตร
ชื่อเต็ม :  ประกาศนียบัตรการพยาบาลเฉพาะทาง
สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติทั่วไป (การรักษาโรคเบื้องต้น)
Certificate of Nursing Specialty in Nurse Practitioner (Primary Medical Care)
ชื่อย่อ  :  ป.การพยาบาลเวชปฏิบัติทั่วไป (การรักษาโรคเบื้องต้น)
          :  Cert.  in Nurse  Practitioner

หลักการและเหตุผล

เมื่อบุคคลเข้าสู่วัยสูงอายุ  อวัยวะของร่างกายจะเปลี่ยนแปลงไปในทางเสื่อม ทำให้สมรรถภาพการ
ทำงานของร่างกายลดลง หากยังปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ คงเดิม ย่อมเป็นอุปสรรคในการดำรงชีวิต รวมทั้งการเพิ่มขึ้นของความเสี่ยงต่อปัญหาทางสุขภาพทั้งด้านร่างกายและจิตใจ ปัจจุบันประเทศไทยเป็นประเทศสังคมผู้สูงอายุ (Aging Society) เนื่องจากมีจำนวนประชากรที่มีอายุมากกว่า 60 ปี ถึง 9.4 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 14.5 ของประชากร และพบว่าการเพิ่มของประชากรสูงอายุปีละประมาณ 5 แสนคน จึงคาดว่าภายในปี 2568 ประเทศไทยจะก้าวเข้าสู่การเป็นสังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ (Aged Society) (สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล, 2557) ผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักมีโรคประจำตัว และเป็นโรคเรื้อรัง ตั้งแต่ 1-6 โรค เช่น โรคความดันโลหิตสูง  ข้อเข่าเสื่อม โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง กระดูกพรุน  เบาหวาน ฯลฯ ซึ่งหากได้รับการดูแลที่ไม่ถูกต้อง จะทำให้อาการของโรคทวีความรุนแรงมากขึ้น มีผลให้ความสามารถในการดูแลตนเองและคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุลดลง รวมทั้งมีภาวะพึ่งพามากขึ้น มีอัตราการครองเตียงนานขึ้น ก่อให้เกิดปัญหาทางด้านสังคม เศรษฐกิจ การแพทย์และสาธารณสุข ผลคือค่าใช้จ่ายของประเทศชาติจะเพิ่มขึ้นอย่างมหาศาล

คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เล็งเห็นปัญหาและความสำคัญของผู้สูงอายุ จึงเห็นควรจัดหลักสูตรการฝึกอบรมการพยาบาลเฉพาะทางสาขาการพยาบาลผู้สูงอายุ  เพื่อพัฒนาศักยภาพพยาบาลให้สอดคล้องกับความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ และสร้างเครือข่ายให้กับพยาบาลในด้านการให้คำปรึกษาสุขภาพ การส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค   การคัดกรองปัญหาสุขภาพ การชะลอความเสื่อม การฟื้นฟูสมรรถภาพทางกายและจิตใจ รวมทั้งการแก้ไขปัญหาสุขภาพของผู้สูงอายุทั้งในภาวะปกติและภาวะเจ็บป่วย เพื่อให้การพยาบาลผู้สูงอายุได้อย่างมีคุณภาพ ตลอดจนตอบสนองความต้องการของสังคม

วัตถุประสงค์ทั่วไป
เพื่อพัฒนาบุคลากรพยาบาลให้มีความรู้ความเข้าใจในการพยาบาลผู้สูงอายุทั้งในภาวะปกติและ เจ็บป่วย สามารถประเมิน คัดกรองปัญหาสุขภาพ ตัดสินทางคลินิก ปฏิบัติการพยาบาลแบบองค์รวมแก่ผู้สูงอายุด้วยเจตคติที่ดีโดยใช้หลักฐานเชิงประจักษ์ จัดระบบการดูแล และประเมินผลลัพธ์ทางการพยาบาล รวมทั้งเป็นที่ปรึกษาด้านการพยาบาลผู้สูงอายุในทีมสุขภาพได้

วัตถุประสงค์เฉพาะ
ภายหลังสำเร็จการศึกษาผู้เข้ารับการศึกษาอบรมสามารถ

1. อธิบายสถานการณ์ แนวโน้มเกี่ยวกับผู้สูงอายุ มโนมติในการพยาบาลผู้สูงอายุที่ปกติ และเจ็บป่วยได้
2. วิเคราะห์กระบวนการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติ ทั้งด้านร่างกาย จิตสังคม จิตวิญญาณ ของผู้สูงอายุได้
3. ประเมิน คัดกรอง และวิเคราะห์ปัญหาสุขภาพจากความสูงอายุ กลุ่มอาการที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ (Common Geriatric Syndrome)
4. ตัดสินทางคลินิกจากพยาธิสภาพที่เกิดขึ้นในผู้สูงอายุได้
5. วิเคราะห์และมีทักษะในการพยาบาลผู้สูงอายุทั้งในภาวะปกติและภาวะเจ็บป่วยซับซ้อน ในระยะเฉียบพลัน เรื้อรัง การฟื้นฟูสภาพ การพยาบาลระยะยาว และการพยาบาลระยะสุดท้ายด้วยเจตคติที่ดี รวมทั้งดูแลต่อเนื่องจากโรงพยาบาลสู่ครอบครัวและชุมชน โดยใช้หลักฐานเชิงประจักษ์ได้ทางคลินิกจากพยาธิสภาพที่เกิดขึ้นในผู้สูงอายุได้
6. วิเคราะห์และจัดระบบการดูแลและประเมินผลลัพธ์ทางการพยาบาลได้
7. ให้คำปรึกษาในการดูแลสุขภาพแก่ผู้สูงอายุ ครอบครัวและทีมสุขภาพ
8. วิเคราะห์ประเด็นจริยธรรม และแนวทางในการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในผู้สูงอายุได้
9. ประสานความร่วมมือกับบุคลากรในวิชาชีพอื่นๆ และผู้ดูแลผู้สูงอายุได้

โครงสร้างหลักสูตร 

คำอธิบายรายวิชา

             การปฏิรูประบบสุขภาพ  ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ระบบการพยาบาล  บทบาทพยาบาลในการดูแลสุขภาพระดับปฐมภูมิ ทุติยภูมิ และตติยภูมิ  การพยาบาลโดยใช้ข้อมูลเชิงประจักษ์  แนวคิดการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม การส่งเสริมสุขภาพ  ความเครียด และการปรับตัว  กลวิธีการเสริมสร้างพลังอำนาจของครอบครัว  พฤติกรรมการดูแลตนเอง  การให้คำปรึกษา การสอน การใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการดูแลสุขภาพ

คำอธิบายรายวิชา

             รูปแบบการดูแลสุขภาพชุมชน  กระบวนการจัดบริการปฐมภูมิ  การใช้ครอบครัว และชุมชนเป็นฐานในการดูแลสุขภาพ   มาตรฐานการบริการและการพัฒนาคุณภาพการบริการอย่างต่อเนื่องในหน่วยบริการปฐมภูมิ
             Community oriented primary care model, process of primary care services, home based care and community based care; standard of care and continuous quality improvement of primary care unit.

คำอธิบายรายวิชา

          กระบวนการประเมินภาวะสุขภาพ การสร้างสัมพันธภาพของพยาบาลกับผู้รับบริการการซักประวัติ การตรวจร่างกายและการแปลผล การใช้เครื่องมือตรวจพิเศษ การแปลผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ และการบันทึกผลการประเมินภาวะสุขภาพ

คำอธิบายรายวิชา

          การจัดกลุ่มโรคและอาการที่เป็นปัญหาที่พบบ่อยในระดับปฐมภูมิพยาธิสรีระวิทยาของอาการและอาการแสดง การคิดอย่างมีเหตุผลทางคลินิก  การวินิจฉัยแยกโรค การวางแผนการรักษาและดำเนินการตามแผนการรักษา การใช้ยาและกลไกการออกฤทธิ์ของยา  การตรวจคัดกรองและการให้ภูมิคุ้มกันโรค   

คำอธิบายรายวิชา

          ระบบการจัดการในภาวะอุบัติเหตุฉุกเฉิน หลักการช่วยเหลือเบื้องต้นในสถานการณ์ฉุกเฉิน การปฐมพยาบาลและการทำหัตถการ  การจัดการอุบัติภัยสาธารณะ การปฏิบัติช่วยฟื้นคืนชีพ    บทบาทพยาบาลในภาวะฉุกเฉิน

คำอธิบายรายวิชา

          ปฏิบัติการประเมินภาวะสุขภาพ  วินิจฉัยแยกโรค  การรักษาโรคเบื้องต้น  ดูแลผู้ป่วย ฉุกเฉิน  ตรวจคัดกรองและให้ภูมิคุ้มกันโรค  ให้คำแนะนำผู้ป่วย  การติดตามการรักษา  และ บันทึกผลการรักษา
          Practice in health assessment and differential diagnosis,  primary medical care,  emergency care, health screening and  immunization; patients education, follow up and treatment recording.

คำอธิบายรายวิชา

         ให้การดูแลผู้ป่วยอย่างเป็นองค์รวม และต่อเนื่องในหน่วยบริการปฐมภูมิ  วางแผนการดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรังในครอบครัวและชุมชน ใช้กระบวนการพยาบาลชุมชน กระบวนการเยี่ยมบ้าน  นวตกรรม และ เทคโนโลยี่ที่เกี่ยวข้อง  และแหล่งประโยชน์ในการดูแลสุขภาพชุมชน

ระบบการศึกษา / ระยะเวลาการศึกษา
ใช้ระบบหน่วยกิตทวิภาค   กำหนดระยะเวลาการศึกษาตลอดหลักสูตรเป็นเวลา 18   สัปดาห์

คุณสมบัติของผู้เข้ารับการศึกษาอบรม
คุณสมบัติทั่วไป

1. เป็นผู้มีความประพฤติดี ประวัติการทำงานดี มีความรับผิดชอบ
2. สุขภาพแข็งแรงไม่เป็นโรคที่จะเป็นอุปสรรคต่อการศึกษา
   
3. ต้องมีใบรับรองจากผู้บังคับบัญชาชั้นต้น และได้รับการอนุมัติให้ลาศึกษาต่อจากผู้บังคับบัญชาของหน่วยงานนั้น ๆ
   

คุณสมบัติเฉพาะ

1. เป็นผู้สำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าระดับปริญญาตรี และได้รับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพการพยาบาล หรือการพยาบาลและการ ผดุงครรภ์ จากสภาการพยาบาล
2. เป็นผู้ที่ได้ปฏิบัติงานมาแล้วไม่น้อยกว่า 1 ปี
3. ผ่านการคัดเลือก